سه مرحله از مدل‌سازی فرآیند با استفاده از استاندارد BPMN

مقدمه:

BPMN نسبت به روش‌های سنتی مدل‌سازی فرآیند، برتری‌هایی واضحی دارد که به راحتی برای طراحان فرآیند و توسعه‌دهندگان در سطوح فنی مختلف، قابل تشخیص است. با این حال BPMN به عنوان یک استاندارد، برای استفاده در طیف گسترده‌ای از ابزارها و برنامه‌های کاربردی یک روش و متدولوژی مشخص ارائه نمی‌دهد و یا حتی بهترین تکنیک برای چگونگی استفاده موثر از نمادها برای هرگونه مدل سازی خاص را مشخص نمی‌نماید.

به منظور پر کردن این شکاف، متدولوژی یا روشی برای چگونگی استفاده از این نمادها به گونه‌ای سازگار با فلسفه BPM ضروری است. به نحوی‌که، فرآیندهای کسب و کار را به عنوان واحدهای بهم پیوسته قابل درک کند. تمرکز این مطلب بر روی چگونگی مدل‌سازی از بالا به پایین است که در سه سطح مجزا شامل دید کلی از جریان کار، اضافه نمودن جزئیات و زیر فرآیندها در صورت نیاز و سپس ترجمه این افکار به نماد، بیان می‌شود .

سطح اول مدل‌سازی توصیفی (Descriptive Modeling) :

مدل‌سازی توصیفی، یک نوع مدل‌سازی سطح بالا است که اکثر مشاوران BPM در مورد آن صحبت می‌کنند. گاهی اوقات قوانین BPMN در آن نادیده گرفته می‌شود اما برای برقراری ارتباط با سازمان و مشخص نمودن اهداف و جریان کار، بسیار مفید است. مدل‌سازی سطح اول نیاز به درک درستی از مفاهیم اصلی مانند وظایف، زیر‌فرآیندها، جریان، توالی و مسیر (Task,Subprocces,sequence flow,pools and lane) دارد اما پیچیدگی‌ها و جزئیات هر یک از این بخش‌ها، مورد توجه و بررسی قرار نمی‌گیرد ، به طور مثال ما می‌دانیم که وظیفه 1 با وظیفه 2 در ارتباط است و وظیفه 2 نتیجه درخواست وظیفه 1 را بررسی و نتیجه را اعمال می‌کند اما اینکه چه مواردی باید به صورت انسانی و یا حتی سیستمی بررسی شوند مورد بررسی قرار نمی‌گیرند و به این شیوه یک دید کلی از جریان کار ارائه می‌شود .

سطح دوم مدل‌سازی تحلیلی (Analytical Modeling) :

مدل‌سازی تحلیلی به عنوان سطح دوم از مدل‌سازی فرآیند دقیق‌تر و جزئی‌تر است و در واقع سطح اول را تکمیل می‌کند.در این سطح، ما مسیر و استثنائات را بررسی می‌کنیم. در واقع در مدل‌سازی سطح دو به درک درستی از انواع مختلف تصمیم‌ها، قوانین، رویدادها و الگوهای پردازش می‌رسیم و نکته مهم دیگر این است بر خلاف سطح اول این بار پیروی از قوانین BPMN اجباری است. خروجی این سطح باید به صورت موثری کسب و کار مورد بررسی را به همراه تمامی جزئیات به نمایش بگذارد. در نهایت به کمک خروجی این سطح و شبیه‌سازی و یا روش‌های دیگر اقدام به تجزیه و تحلیل فرآیند می‌نماییم.

سطح سوم مدل‌سازی اجرایی (Executable Modeling):

مدل‌سازی اجرایی در واقع بخشی از فرآیند پیاده‌سازی است؛ خروجی این سطح تا حد زیادی وابسته به ابزاری است که جهت پیاده‌سازی و اجرایی نمودن BPMN  از آن استفاده می‌نماییم. بسیاری از ابزارهای BPMS  مواردی مانند درگاه‌های ارتباطی (gate way) و یا انواع مختلف رویدادها را پشتیبانی نمی‌کنند و ممکن است روش‌های خاص خود را پیشنهاد کنند و همچنین بسیاری از ابزارهای موجود تنظیمات و جزئیات BPMN را نادیده گرفته و به جای آن جزئیات پیاده‌سازی معادلی را پیشنهاد می‌دهند. به این ترتیب نمودارهای سطح 3 همان نمودارهای سطح 2 هستند که وابسته به ابزار مورد استفاده معادل‌سازی شده‌اند. دلیل اصلی اینکه ما در سطح 2 ابتدا استانداردهای BPMN را انجام می‌دهیم و سپس آن را وابسته به ابزار خصوصی‌سازی می‌نماییم این است که استانداردهای مدل سازی BPMN  از سوی اکثر سازمان‌ها قابل فهم است اما استانداردهای خاص ابزار ما می‌تواند برای بخشی از سازمان نامفهوم باشد و یا اشتباهاتی را ایجاد نماید.

ترجمه و گردآوری: تیم مدیریت محتوای رایورز